Nhuận bút xuất bản sách là một chủ đề được quan tâm bởi những người yêu thích và hoạt động trong lĩnh vực văn học, nhà xuất bản và các tác giả. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về tiền nhuận bút xuất bản sách, cách tính toán tiền nhuận bút và một số vấn đề liên quan khác.

Nhuận bút là gì?

Theo khoản 1 Điều 3 Nghị định 21/2015/NĐ-CP, nhuận bút là khoản tiền do tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng tác phẩm trả cho tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả khi tác phẩm được khai thác, sử dụng.

Ngoài việc nhận nhuận bút thông thường, tác giả còn có thể nhận thêm một nhuận bút khuyến khích. 

Cụ thể, nhuận bút khuyến khích là khoản tiền do bên sử dụng tác phẩm trả thêm cho tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả nhằm khuyến khích sáng tạo tác phẩm thuộc loại đề tài và những trường hợp đặc biệt theo quy định.

Cách tính tiền nhuận bút

Theo quy định tại Khoản 1 Điều 14 Nghị định 18/2014/NĐ-CP thì nhuận bút đối với xuất bản phẩm được tính như sau:

Nhuận bút = Tỷ lệ % x Giá bán lẻ xuất bản phẩm x Số lượng in

Trong đó:

• Tỷ lệ phần trăm (%) là tỷ lệ trả nhuận bút
• Giá bán lẻ xuất bản phẩm là giá tiền in ở cuối trang bìa 4 hoặc giá bán lẻ ghi trên hóa đơn bán xuất bản phẩm (đối với xuất bản phẩm không ghi giá bán) vào thời điểm thanh toán trả tiền nhuận bút cho tác giả hoặc chủ sở quyền tác giả

Trường hợp sau đó giá bán lẻ thay đổi, nếu không có thỏa thuận khác được ghi trong hợp đồng sử dụng xuất bản phẩm, giá bán lẻ để tính nhuận bút vẫn giữ nguyên

• Số lượng in là số lượng ghi trong hợp đồng sử dụng tác phẩm.

Ngoài việc tính toán tiền nhuận bút dựa trên doanh thu bán sách, tác giả còn có thể được trả một khoản tiền nhuận bút khác như tiền quảng cáo, tiền bản quyền hay tiền tác quyền. Tiền quảng cáo là khoản tiền mà nhà xuất bản trả cho tác giả để sử dụng hình ảnh, tên tác giả hay thông tin về tác giả trong các chiến dịch quảng cáo sách. Tiền bản quyền là khoản tiền mà nhà xuất bản trả cho tác giả để sử dụng lại các tác phẩm của tác giả trong các sản phẩm khác như phim, truyền hình, game hoặc các ứng dụng điện thoại di động. Tiền tác quyền là khoản tiền mà tác giả nhận được từ việc tái bản hoặc tái xuất bản tác phẩm.

Đối tượng nào hưởng nhuận bút đối với xuất bản phẩm?

Căn cứ tại Điều 12 Nghị định 18/2014/NĐ-CP quy định đối tượng được hưởng nhuận bút, thù lao đối với xuất bản phẩm bao gồm:

• Tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả của xuất bản phẩm được cơ quan, tổ chức sử dụng xuất bản phẩm trả nhuận bút.
• Người sưu tầm, người hiệu đính tác phẩm, người cung cấp tác phẩm, văn bản, tài liệu được cơ quan, tổ chức sử dụng xuất bản phẩm trả thù lao đối với:
  • Tác phẩm văn học nghệ thuật dân gian.
  • Văn bản của cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội – nghề nghiệp, tổ chức kinh tế và bản dịch của những văn bản đó.
• Biên tập viên được cơ quan, tổ chức sử dụng xuất bản phẩm trả thù lao theo mức độ đóng góp vào nội dung bản thảo.

Tiền nhuận bút viết sách có đủ trang trải cuộc sống?

Trong thực tế, nhiều tác giả cho rằng mức tiền nhuận bút mà họ nhận được không đủ để đáp ứng các chi phí sinh hoạt và làm việc. Họ cũng thường phải đưa ra quyết định giữa việc tiếp tục viết sách và tìm nguồn thu nhập khác để đảm bảo cuộc sống của mình.

Ngoài ra, việc thương lượng hợp đồng cũng là vấn đề đối với tác giả, đặc biệt là đối với những tác giả mới. Họ thường không có đủ kinh nghiệm để thương lượng các điều khoản trong hợp đồng và dễ bị mất cân bằng trong quá trình đàm phán với nhà xuất bản. Để giải quyết vấn đề này, cần có sự hỗ trợ từ các tổ chức bảo vệ quyền lợi tác giả và những người có kinh nghiệm trong lĩnh vực xuất bản sách.

Thêm vào đó, việc sử dụng các công nghệ mới như xuất bản sách điện tử cũng đang được nhiều nhà xuất bản áp dụng. Việc tính toán tiền nhuận bút cho tác giả trong trường hợp này cũng cần được xem xét lại vì nhiều yếu tố khác nhau ảnh hưởng đến doanh thu từ việc bán sách điện tử.

Bạn cũng có thể đọc thêm bài TỰ XUẤT BẢN HAY BÁN BẢN QUYỀN để cân nhắc việc có nên nhận nhuận bút từ NXB không nhé!