Một cuộc đối thoại hay có tầm quan trọng không hề nhỏ trong một cuốn sách. Nó giúp thúc đẩy câu chuyện, thu hút người đọc theo dõi và lột tả được tính cách các nhân vật cũng như động lực trong các hành động của họ. Nó có khả năng đưa câu chuyện của bạn lên một cấp độ mới, đó là lý do tại sao việc biết cách viết lời thoại hay lại cực kỳ quan trọng. 

Nếu đây là yếu điểm của bạn thì bài viết này hoàn toàn có thể giúp được bạn. Chỉ với 9 bước dưới đây, bạn sẽ có thể tạo nên những đoạn hội thoại tuyệt vời, đạt hiệu quả tốt nhất. 

1. Bỏ qua những lời chào hỏi không cần thiết 

Alfred Hitchcock đã từng nói rằng: “phim truyền hình là một cuộc sống mà tất cả những thứ nhàm chán đều bị cắt bỏ.” Tương tự như vậy, trong văn học, chúng ta có thể nói rằng cuộc đối thoại tốt là một cuộc đối thoại không có chi tiết thừa thãi nào. 

Bạn thử nhớ lại mà xem, rất hiếm khi có cảnh phim “kinh điển” bắt đầu bằng việc các nhân vật nói: “Này anh bạn! Dạo này anh thế nào? Chà, lâu rồi không gặp,…”. Những dòng này không thêm bất cứ điều gì vào câu chuyện, và chúng được nói mọi lúc. Bạn có sẵn sàng lặp lại khúc chào hỏi này cho mỗi cảnh các nhân vật gặp nhau không? Có lẽ là không, và độc giả của bạn cũng sẽ không muốn đọc một cuốn sách mà có quá nhiều lời chào hỏi như vậy. Vì thế, bạn có thể bỏ qua phần dạo đầu này để bắt đầu vào nội dung chính của cuộc hội thoại. 

2. Quy tắc 3 nhịp đối thoại 

Được thiết lập bởi nhà biên kịch Cynthia Whitcomb, Quy tắc ba nhịp khuyên người viết chỉ nên viết tối đa ba nhịp đối thoại trong lời thoại của một nhân vật, sau đó bạn nên chèn lời dẫn, nhịp hành động hoặc lời nói của nhân vật khác. “Nhịp đối thoại” có thể được hiểu là những cụm từ ngắn trong bài phát biểu mà bạn có thể nói mà không cần dừng lại để lấy hơi. 

Ví dụ về quy tắc 3 “nhịp đối thoại” trong 2 câu sau: 

– Nhìn nó bước trên dây xem! Chẳng khác gì diễn viên xiếc! Tài thật!

– Có gì tài đâu, nó sống trong rạp xiếc từ nhỏ, đi trên dây giỏi cũng là bình thường thôi. 

Bạn có thể thấy rằng, những cuốn sách cổ điển thường không tuân theo quy tắc này, đó là bởi vì các quy ước đối thoại đã thay đổi theo thời gian. Tuy nhiên ngày nay, một đoạn đối thoại dài và không đứt đoạn (trừ khi nó được xây dựng một cách có chủ đích) có xu hướng hơi lỗi thời. Người đọc cũng dễ dàng mất đi sự hứng thú khi đối mặt với những “bài phát biểu” dài, vì vậy nhất định phải tuân theo Quy tắc ba nhịp để đạt được hiệu quả tốt nhất. 

3. Sử dụng “nhịp hành động” 

Sẵn dịp đang nói về chủ đề nhịp điệu, chúng ta hãy xem xét một loại nhịp khác – nhịp hành động. Đây là những mô tả về các biểu hiện, chuyển động hoặc thậm chí là suy nghĩ bên trong đi kèm với lời nói của người nói. Chúng được bao gồm trong cùng một đoạn với cuộc đối thoại, để chỉ ra rằng người hành động cũng là người đang nói.

Nhịp hành động có thể giúp bài viết của bạn đa dạng, tránh việc lặp lại một danh sách dài các dòng kết thúc bằng “anh ấy nói” hoặc “cô ấy nói”,… Chúng cũng có thể được sử dụng để quản lý tốc độ của một cảnh nhiều đối thoại. Hơn nữa, tác giả có thể minh họa và thêm ngữ cảnh vào cuộc trò chuyện, để người đọc có thể đánh giá tầm quan trọng của cảnh bên ngoài những câu nói. 

4. Đừng ngại sử dụng từ “Nói/Đã nói”

“Nói/Đã nói” bị đánh giá là nhàm chán và được sử dụng quá nhiều như một thẻ đối thoại, đặc biệt là ở trường học. Nhưng trong thế giới viết sách, thẻ đơn giản này lại được ưa chuộng hơn những thẻ mô tả nhiều hơn như “cảm thán”, “tuyên bố” hoặc nhiều từ khác được sử dụng để thay thế. 

Nhiều suy nghĩ cho rằng, hầu hết người đọc không nhận thấy những từ như “nói/đã nói” và sự chú ý của họ dành vào những gì thực sự đang được nói. Như nhà văn Elmore Leonard đã nói: 

“Đừng bao giờ sử dụng một động từ khác ngoài “Nói/Đã nói” để đưa vào cuộc đối thoại. Lời thoại thuộc về nhân vật; động từ lại được người viết tập trung hơn. Nhưng “nói/đã nói” sẽ ít gây sự chú ý hơn nhiều so với các từ cảm thán hơn như “càu nhàu”, “thở hổn hển”, “cảnh giác”, “nói dối.”

Không bao giờ sử dụng các động từ khác có thể là một biện pháp hơi quyết liệt, nhưng bạn chắc chắn sẽ không muốn làm quá tải cuộc đối thoại của mình với các thẻ ưa thích và mạo hiểm đưa người đọc ra khỏi khung cảnh nên hãy sử dụng kỹ thuật ngôn từ ngắn gọn. Nếu những cuốn sách bán chạy nhất như tiểu thuyết Gothic của Daphne du Maurier, Rebecca sử dụng từ “nói/đã nói” thường xuyên được, thì sách của bạn cũng có thể. 

5. Thêm sự đa dạng cho các cảnh đối thoại 

Mẹo này là tổng hợp tất cả về các trường hợp ngoại lệ đối với một số mẹo mà chúng tôi đang chia sẻ ở đây. Học cách viết đoạn hội thoại hay không phải là tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc, mà là học kỹ thuật sử dụng khi nào và nhấn mạnh những gì thực sự được nói giữa các nhân vật. 

Nếu bạn luôn tuân theo mọi quy tắc – tức là nếu bạn chỉ sử dụng từ “nói/đã nói” hoặc kết thúc mọi câu thoại bằng một nhịp hành động, bạn sẽ nhanh chóng làm giảm số lượng người đọc

Hãy xem nó diễn ra một cách bất thường như thế nào trong ví dụ dưới đây với Sophie và Ethan: 

– “Điều này đang diễn ra khủng khiếp. Chúng tôi cần một kế hoạch mới.” Sophie bắt đầu xóa bảng đen.

– “Đợi đã, dừng lại! Tôi có một ý tưởng khác” Ethan nắm lấy tay cô để ngăn cô lại.

– “Ồ, vâng? Điều đó đã từng giúp chúng ta bao giờ chưa?” Cô ấy trừng mắt nhìn anh, không khoan nhượng. 

– “Ý tôi là bây giờ. Tôi nghĩ nó thực sự có thể hoạt động.” Anh ta lấy viên phấn trên bàn và bắt đầu viết.

Trong đoạn hội thoại trên, việc sử dụng quá nhiều nhịp hành động có thể khiến cuộc đối thoại trở nên tẻ nhạt khi đọc. 

Do đó, mấu chốt là phải có sự đa dạng về cấu trúc và cách sử dụng các thẻ đối thoại hoặc nhịp hành động trong suốt một cảnh, và mở rộng, xuyên suốt cuốn sách của bạn. Đặt “nói/đã nói” làm mặc định, nhưng hãy linh hoạt thay đổi nó khi mô tả về các nhân vật hoặc một thẻ đối thoại phức tạp hơn để có thể thêm sắc thái cho cảnh. 

6. Tránh giải thích quá nhiều 

Kỹ năng trình bày luôn là một vấn đề nan giải khi viết. Việc tìm ra một cách đơn giản, ngắn gọn súc tích, dễ hiểu nhưng lại cung cấp đầy đủ thông tin cũng như truyền tải được cảm xúc, ý tứ của người viết luôn là một thách thức khá lớn. Có thể bạn cảm thấy hoàn toàn tự nhiên khi chèn một đoạn giải thích vào cuộc đối thoại để tránh cho việc người đọc sẽ bị lạc đề hay hiểu lầm ý, nhưng đó lại không phải là một giải pháp tốt cho vấn đề của bạn. 

Điều này chủ yếu là do việc giải thích trên lời đối thoại của các nhân vật có thể khiến chúng trở nên không tự nhiên. Lời thoại của nhân vật sẽ quá dài và nhiều chi tiết. Trong trường hợp đó, nếu là một bộ phim hay kịch thì có thể họ sẽ không nhớ được hết. Nếu như là một cuốn truyện hay tiểu thuyết thì rất dễ gây nhàm chán cho người đọc, họ sẽ mông lung và không thể nhớ được các chi tiết mấu chốt. 

Ví dụ: Hãy chỉ nói đơn giản là: “Con sẽ đi đến cái giếng, mẹ!” thay vì “ Con sẽ đi đến cái giếng, mẹ – nơi mà anh trai con đã ngã xuống một cách thảm thương 5 năm trước”. Đó là một cuộc trò chuyện, nhưng không có nghĩa là không thể xảy ra tình trạng bị “bội thực thông tin”. 

Do đó, hãy cẩn trọng khi giải thích trong các cuộc đối thoại. Thông thường, điều đó sẽ tốt nhất nếu có ít nhất một nhân vật không hiểu những gì đang xảy ra, lúc đó bạn có thể đưa ra những lời giải thích một cách tương đối tự nhiên thay vì chỉ giải thích cho người đọc. Chúng ta sẽ giải thích cho người đọc thông qua các tình tiết của câu chuyện hoặc những câu thoại cung cấp thông tin một cách trực tiếp. 

7. Sử dụng “câu cửa miệng” hoặc các câu nói điển hình của nhân vật một cách có chừng mực. 

Việc sử dụng một “câu cửa miệng” hoặc câu nói điển hình của nhân vật như “môn thể thao cũ” của Jay Gatsby hoặc “hem hem” của Dolores Umbridge có thể mang lại cho họ một giọng văn đặc biệt, dễ nhận biết. Nhưng tất cả các câu nói của nhân vật chỉ mang lại hiệu quả tốt nhất khi bạn không quá lạm dụng chúng. 

Thứ nhất, nếu bạn để nhân vật của mình lặp lại những câu nói quá thường xuyên, người đọc sẽ cảm thấy nó quá nhàm. 

Thứ hai, bạn cũng nên tránh việc tạo nên quá nhiều nhân vật có những “câu cửa miệng” như thế trong cùng một câu chuyện. 

Do đó, hãy cân nhắc thật kỹ về ngôn ngữ của các nhân vật và chỉ sử dụng những câu nói “cửa miệng” hay câu nói điển hình khi bạn muốn thể hiện điều gì thông qua nhân vật đó. 

8. Hiểu được rằng đằng sau những câu đối thoại không phải lúc nào cũng đúng với những gì mà nhân vật nói. 

Giống như “Tôi ổn” để đáp lại câu hỏi “Bạn có khỏe không?” trong khi có thể bạn không được ổn cho lắm. Tương tự như vậy, các nhân vật cũng có thể nói những điều không phản ánh đúng sự thật. Tạo cuộc đối thoại một cách ẩn ý thay vì nói “thẳng toẹt” ra có thể làm cho câu chuyện của bạn trở nên sâu sắc và hấp dẫn hơn nhiều. 

Để làm được điều này, bạn có thể áp dụng các quy tắc cổ điển là “thể hiện, không kể”. Tức là sử dụng “nhịp hành động” và sự mô tả để lồng ghép các đặc điểm, tính cách của nhân vật vào cuộc trò chuyện. Hãy cùng xem lại Ethan và Sophie trong ví dụ dưới đây: 

Ethan giật mình thức dậy. Sophie vẫn đang làm việc tại bàn làm việc. Quay đầu lại để cố xoa dịu cái cổ bị đau của mình, Ethan nói, 

– “Mấy giờ rồi? Em nên nghỉ ngơi đi, Sophie.”

– “Em sẽ,” Sophie nói, không nhìn anh. Màn hình trước mặt cô sáng lên màu xanh lam và mờ ảo.

Ethan kiểm tra đồng hồ của mình.

– “Đã gần 3 giờ sáng. Em đã ngồi ở đó suốt sao?”

– “Không“. Sophie nhấp đúp vào con chuột của mình một vài lần. “Em đã kéo dài một chút,” cô ấy nói thêm, như thể đó là một suy nghĩ sau đó.

Bất chấp những gì cô ấy nói, Sophie không ngừng làm việc, ngay cả khi cô ấy nói chuyện với Ethan.

Mặc dù Sophie khẳng định cô ấy đã không bị ám ảnh bởi dự án này cả đêm, nhưng những hành động giữa lời nói của cô ấy cho thấy rằng cô ấy không có gì trong đầu ngoài công việc. Khi lồng ghép các đặc điểm tính cách vào cuộc trò chuyện thông qua các nhịp hành động, thay vì mô tả Sophie là người chăm chỉ hoặc sử dụng thẻ đối thoại “cô ấy đã nói dối”, bạn sẽ cho người đọc cơ hội hiểu tính cách của các nhân vật một cách tự nhiên nhất. 

9. Hãy nhớ rằng chất lượng hơn số lượng

Lời khuyên cuối cùng của chúng tôi là một lời nhắc nhở quan trọng hơn bất cứ điều gì. Với tâm lý “ít hơn là nhiều”, bạn có thể cắt bỏ những đoạn đối thoại không cần thiết (“những đoạn nhàm chán” từ lời khuyên số 1) và tập trung vào việc đảm bảo cuộc đối thoại của bạn giữ được ý nghĩa. Viết tốt là có chủ đích và có mục đích, điều đó luôn giữ cho câu chuyện được liền mạch và người đọc bị cuốn hút – vì vậy, điều quan trọng nằm ở chất lượng hơn là số lượng. 

Một điểm cụ thể mà chúng tôi chưa thực sự giải quyết là sự lặp lại. Nếu được sử dụng tốt (nghĩa là với ý định rõ ràng), sự lặp lại là một công cụ văn học có thể giúp bạn xây dựng các mô típ và xác định chủ đề trong bài viết của mình. Nhưng khi bạn đang viết đối thoại và thấy mình đang lặp lại những phần thông tin đã được nêu trước đó, thì có lẽ bạn nên sửa lại chúng. 

Một cuộc đối thoại tốt thường là nơi mà các động lực của nhân vật có thể phát huy. Các cụm từ không cần thiết hoặc lặp lại có thể làm giảm độ mạnh của cảm xúc, sự tương tác và lãng phí không gian trong một cảnh. Nếu bạn không muốn bị lặp lại, tốt hơn nên viết ít hơn và để người đọc suy luận nhiều hơn. 

Chúng tôi biết rằng viết đối thoại có thể khá khó khăn, đặc biệt nếu bạn không có nhiều kinh nghiệm với nó. Nhưng điều đó không thể ngăn cản bạn đưa nó vào tác phẩm của mình. Chỉ cần nhớ rằng bạn càng luyện tập nhiều, đặc biệt là với sự trợ giúp của DIMI Book và những lời khuyên này, bạn sẽ tạo nên được những cuộc đối thoại hấp dẫn và thu hút độc giả. 

Nguồn: Reedsy Blog